 |
Non quedou tan mal, comparado co atlas da miña infancia |
Isto si que é sorprendente. Vou escribir sobre un libro.
Aínda que a etiqueta Libros ten 35 entradas antes desta, iso non implica que fixese comentarios en 35 entradas sobre libros, senón máis ben que apareceu, pode que de pasada, algún libro nelas. Certo é que si hai entradas nas que fixen comentarios específicos, a última Uns problemas para rematar xullo, de 2020, ou unha entrada basicamente enumerativa, Libros, de 2017, na que comento de xeito sucinto cada un; mais a última vez que comentei polo miúdo un libro pode que fose Twenty years before the blackboard, nesta entrada de 2014. E iso que algunha vez si teño anunciado que vou ler un libro. O feito de que non volva saír o título por aquí é consecuencia de que non me gusta facer reseñas negativas(quizais unido a que pasei tempo facendo comentarios breves en twitter, e desde que lisquei de alá, en bluesky). Polo que, aínda non sendo sempre por iso, certa probabilidade hai de que sexa un síntoma de que non teño moito bo que dicir. O certo é que antes de comezalos, tiña pensado dedicar entradas a The Maths of Life and Death, de Kit Yates, Thinking Better. The Art of the Shortcut, de Marcus du Satoy, Humble Pi. A Comedy of Math Errors(que é o mellor desta xeira), ou El Infinito Placer de las Matemáticas, de Sandro Maccarrone, pero por diversas razóns despois de ler os libros, pedín papas. Se alguén está interesado, que non dubide en preguntar. Que hoxe vou falar dun que si me prestou.
Souben de Mapmatics, de Paulina Rowińska, nunha reseña na web Aperiodical (feed que recollín hai moitos anos, xa non sei de onde). É xa un tópico que os matemáticos están interesados tamén pola xeografía (non sei se ao nivel dos matemáticos de calibre mundial e o alpinismo), e eu caio plenamente nel. Das primeiras cousas que lembro de neno(5/6 anos) é andar fedellando no atlas histórico-xeográfico de edicións Salma que había na casa. Aínda hoxe, máis de corenta anos despois, non podo evitar un sorriso lembrando aqueles mapas históricos(en amarelo, ?!), a parte que viña do Sistema Solar, o apartado no que falaba das proxeccións ou o anaco no que explicaban as morenas ou os circos glaciares. E os simples mapas tamén, claro, o groso do volume. Hai que recoñecer que aquel atlas, que moitos mercamos no antigo SIMAGO, era ben completo.
No libro a autora comeza lembrando a súa experiencia persoal de nena co globo terráqueo e os mapas. Ademais desa introdución e un epílogo, o libro artéllase en oito capítulos, nos que, sen pretender ser exhaustivo, trata desde os problemas esenciais de levar o globo ao plano(coido que xa falei de que iso se estudaba en Teoría Global de Superficies cando era eu estudante, e a profesora era Elena Vázquez Abal), a integral da secante e a súa relación cos erros na navegación, a medición da costa e a súa natureza inevitablemente fractal, os mapas topolóxicos como o do metro de Londres ou o da nación Catawba, as distintas métricas (isto levoume de cabeza a 1º de carreira, coa métrica do taxi), tamén a distancia de Hamming e os códigos detectores e correctores de erros, os comezos da topoloxía e a teoría de grafos e o omnipresente Euler, o problema das 4(ou 5)cores, o problema do viaxante, as matemáticas das votacións, o gerrymandering e a segregación urbana e escolar, os inicios da epidemioloxía co famoso (e agora sei que controvertido) uso dos mapas por John Snow para atopar a orixe do gromo de cólera de 1854, e finalmente, a difícil cartografía dos fondos oceánicos. Todo isto en ~300 páxinas, seguidas dunha sección final de lecturas posteriores por capítulo cunha chea de referencias.
A sensación xeral do libro é moi positiva, mais confeso que empeza mellor do que acaba, na miña opinión moi persoal: eu espero dun libro de divulgación matemática que haxa matemáticas explícitas, alén de historia e anécdotas(que tamén me prestan); e matemáticas explícitas hai nos primeiros capítulos, mais van sendo máis escasas a medida que avanzamos no texto. Realmente é ben curioso, pois seguindo o que dicía Stephen Hawking na súa Breve Historia do Tempo(i.e., cada fórmula matemática incluída nun libro divide por 2 o número de lectores), se alguén colle o libro nunha libraría pensando en mercalo, e comeza polo principio, vai atopar máis obstáculos que se colle o último capítulo, que falando de cartografía dos océanos, confeso que me deixou coa sensación de que estaba lendo un artigo xornalístico longo.
Como anécdota, lograr que volva ler sobre o problema das pontes de Königsberg ou o gerrymandering e que me resulte entretido, despois de ver estas cousas en tantos libros e artigos, ten que servir como proba de que o libro está ben escrito.
Se hai alguén que lea este blog sen ter formación matemática alén da secundaria, ten que saber que o libro é perfectamente comprensible e moi aproveitable. Seguramente pasará por riba das poucas expresións alxébricas do comezo, e seguirá entendendo a meirande parte.
Disclaimer: non levo comisión.
